Dominicaanse Republiek: Thuiskomen - letterlijk

Gelukkig landt het vliegtuig volgens ‘plan’ en ‘op tijd’ (maar wel 10 uur later dan verwacht) op Dominicaanse bodem om 22 uur. Helaas zijn de uren daarna alleen maar bedoeld om administratieve en financiële verplichtingen af te wikkelen. Zoals het betalen van een toeristenkaart (waarvoor we weer geld moeten wisselen bij een ongunstig currency exchange bureau), invullen van vier verschillende formulieren voor de immigration, wachten voor de immigration en de nothing to declare douane, ophalen van de bagage en ophalen van onze huurauto. Gelukkig is Alamo nog open en dus kunnen we gewoon onze huurauto meenemen in plaats van een taxi te moeten nemen naar het centrum van Santo Domingo en morgen weer terug naar de airport.

Eenmaal in de auto met de sleutel in de hand, is het twee uur later - middernacht dus. Zeg valt uitgeput in bed achterin de auto terwijl wij naar het koloniale deel van de hoofdstad navigeren. Gelukkig is het niet moeilijk om ons hotel te vinden: met twee keer vragen lukt het ons om Hostal Nicolas de Ovalon te vinden. Daarmee krijgen we overigens ook gelijk twee types mee die voor onze auto uit rijden om de weg te wijzen, zonder daar iets voor in de plaats te verwachten - heel chill. Tot nu toe voelt deze stad allesbehalve onveilig, ook al weet ik dat het legaal en illegaal wapenbezit hier in de Dominicaanse Republiek heel hoog is en je (daarom) ontzettend op moet passen met wie je hier ruzie krijgt. Waarschijnlijk helpt het dat we in het mooiste stuk van de stad zitten, binnen de stadsmuren. Het is hier prachtig, zelfs in het donker. Ook ons hotel is een plaatje: super koloniaal en alles klopt tot in detail. Wow.

Wanneer Kris de auto geparkeerd heeft en ik de check-in geregeld heb, zetten we de tassen in de kamer en leg ik Zev in bed. Net als zoveel nachten in de afgelopen weken heeft hij weer zijn eigen twijfelaar - en slaakt van verlichting wanneer ik hem uitgekleed en met de hand gewassen onder de donzen dekens leg. Hij mag eindelijk toegeven aan zijn moeheid, hoeft niets meer en ligt in een heerlijk bed. Ik zie de uitdrukking op zijn gezicht veranderen naar eentje van totaal geluk en ontspanning. Knap dat hij het überhaupt weer zo goed vol gehouden heeft vandaag en vanavond, zonder te klagen. Trots op hem!

We genieten vervolgens ieder op onze eigen manier van het feit dat we er eindelijk zijn en niets meer hoeven. Het was een beladen dag zo met al die discussies en ruzies. Terwijl Kris een sigaar opsteekt en een whiskey uit de minibar pakt, vul ik het bad en pak de tassen uit. We zijn er. En ook al balen we des te meer van vandaag nu we weten hoe prachtig het hier in real life is (en we hier de hele dag hadden kunnen zitten als ons vliegtuig gewoon op tijd had gevlogen), het voelt tegelijkertijd heerlijk dat we nu aankomen in zo’n fijne omgeving. Na de sigaar en het bad hebben we nog energie over om ‘Sons of Anarchy' op te zetten - altijd ons eigen moment van totale ontspanning. Gelukkig zitten we bij aankomst vol met adrenaline - en houden we het uiteindelijk vol tot 3 uur ’s nachts voordat het licht (letterlijk en figuurlijk) uit gaat.

22 t/m 28 december
De volgende morgen heb ik voor de zekerheid mijn wekker gezet. Bang om onszelf te verslapen en wakker te worden terwijl we al bijna moeten uitchecken. Gelukkig werkt dat: om 8 uur sta ik uiteindelijk onder de douche en rond 8.30 uur zitten we aan het ontbijt - dat met zijn USD 25 p.p. niet inbegrepen zit in de kamerprijs, maar er zo heerlijk uitziet dat we het toch doen. Een geschenk uit de hemel; het hoogtepunt van de dag. Croissantjes (en dan niet één, maar drie), pain aux chocolat, zalm met kappertjes (en bijpassend stokbroodje met kruidenkaas), een salade met mozzarella, paprika en olijven, French toast met maple syrup, een goede cappuccino én een jasmijnthee. We eten tot we niet meer kunnen. Wow.

De rest van de morgen chillen we bij het zwembad. Lekker lezen, zwemmen en spelen met Zev. Deze morgen zou eeuwig mogen duren. Helaas moeten we vandaag nog een heel eind rijden en willen we ook nog wat van Santo Domingo zien - en dus checken we om 12 uur uit. Althans, Cubaanse tijd - in het echt blijkt het een uur later te zijn. Maar gelukkig doen ze daar niet moeilijk over. Omdat Kris geen zin heeft om met Zev op zijn nek door de stad te slenteren, drop ik hen beiden op een leuk terrasje naast het hotel. Ik ga zelf wel even op pad, heerlijk. Ook al is Santo Domingo vast heel crimineel, ik zie en voel het niet hier. Wat een relaxte stad juist! Leuke mensen, mooie straatjes, prachtige en levendige pleinen vol chillende en etende mensen. Ik zie een sigarenfabriek om zometeen te bezoeken met Kris voordat we gaan rijden en spot een paar mooie souvenirs - die ik even later met Kris en Zev erbij koop. De sigarenfabriek is een mooi alternatief voor de fabriek die we in Havana en Santa Clara net gemist hebben. Zeker niet zo professioneel (want gemaakt op een zolderverdieping van een gewoon gebouw op een plein) maar wel leuk om te zien.

Eenmaal in de auto blijkt het al 16 uur te zijn, een uur later dan verwacht doordat onze telefoons nog op Cubaanse tijd staan ingesteld. Met minimaal drie uur rijden te gaan, betekent dat dat we niet voor het donker op onze plaats van bestemming zijn. Balen. Aan de andere kant hebben we een heerlijk dagje gehad, dat ik niet had willen missen. Gelukkig rijden we via een rechte weg de stad uit, over de Malecon (boulevard). Die staat echter vast met verkeer - door een politieauto die met pech de hele straat blokkeert, zo blijkt wanneer we een uur later eindelijk de file uit rijden en Santo Domingo verlaten. Daarna rijdt het redelijk door, alhoewel je wel bij elke stad het centrum door moet om weer verder te rijden. Van rondwegen om steden hebben ze hier nog nooit gehoord. Bovendien rijden Dominicanen als volslagen idioten. Ze geven geen richting aan, blijven voortdurend links rijden, halen in wanneer dat eigenlijk echt niet kan, stoppen zonder iets aan te geven midden op de weg en halen aan alle kanten in. De meesten van hen schijnen ook geen rijbewijs te hebben, dus wellicht ook niet zo gek. Wanneer het donker wordt blijkt bovendien dat velen van hen geen licht (aan) hebben en dat anderen ofwel hun grote licht standaard aan laten staan (en je dus verblind word en daarna niets meer ziet) of gewoon zoveel verschillende lampen hebben dat je niet weet wat er nou eigenlijk op je af kunt rijden. Tel daarbij op dat je in het donker veel minder hard kunt rijden en er weinig verkeersborden staan - en je dus ook niet altijd weet of je goed rijdt. Geen relaxte onderneming.

Als dan ook nog het benzinelampje opeens begint te knipperen terwijl we midden op een berg rijden en er geen benzinestation in zicht is, voelen we ons even niet zo heel fijn. Toch maar even checken waar het volgende benzinestation zit. Dat blijkt vijftien kilometer verderop te zijn. De garageman wil ons de weg wel wijzen. Voordat ik het door heb heeft Kris al toestemming gegeven om in te stappen en zitten we met een volslagen onbekende Dominicaan in het donker in de auto, zonder gecheckt te hebben of hij een mes of pistool bij zich heeft - in theorie het domste dat je kunt doen hier. Ik durf niet meer tegen Kris in te gaan en mijn gevoel zegt (net als dat van Kris) dat deze gast ons niet gaat beroven of vermoorden - en dus laat ik het toe. Maar een fijn gevoel geeft het niet. Gelukkig pakt het goed uit: de man leidt ons inderdaad naar het benzinestation en belt daar zijn broer om hem terug te laten rijden naar zijn eigen dorp, daar twee kilometer vandaan. Ik ben blij als we daarna weer met een volle tank en met zijn drieën in de auto zitten. Geen lifters meer meenemen in dit land wat mij betreft, zeker niet in het donker.

Bij het benzinestation heb ik even gebeld met ons hotel, zodat die weten dat we nog onderweg zijn en graag nog willen eten bij aankomst. Het is nog even de vraag of dat laatste lukt omdat de keuken al over een dik uur sluit. Na het tanken rijden we dan ook flink door, om uiteindelijk om 20.50 uur aan te komen bij het hotel. Zoals verwacht geen hoogdravend tophotel, maar gewoon een simpel dingetje dat perfect is voor alleen een overnachting. Gelukkig kunnen we nog net eten: de keuken sluit om 21 uur.

We droppen onze spullen en net als ik onder de douche sta worden we al terug geroepen: het eten is al klaar. Dat eten, een biefstukje met champignons met frietjes, is prima en de wijn smaakt des te beter. Dit is precies wat we nodig hadden na al dat rijden. De kamer is zo zo, maar we rijden hier toch morgenochtend weer weg. Who cares? We vallen dan ook vroeg in slaap en staan de volgende morgen gewoon om 7 uur weer op. Na het ontbijt (pancakes met maple syrop, hoe lekker!) pakken we onze spullen, rekenen af en gaan. Dat tweede duurt weer eeuwen omdat er op mijn bevestiging staat dat ik al betaald heb, maar dat uiteindelijk niet het geval lijkt te zijn en Booking.com onbereikbaar is voor vragen. Wat een gehannes elke keer. Na een half uur discussiëren kies ik eieren voor mijn geld en betaal maar gewoon. Als thuis blijkt dat het niet zo is dan neem ik wel weer contact op.

Omdat ik voor vandaag een super mooi hotel geboekt heb en Kris totaal geen zin meer heeft om nog maar iets te ondernemen, besluit ik alle activiteit voor vandaag te schrappen. Jammer van de prachtige omgeving en alle mooie dingen die je hier kunt zien en doen, maar het gaat gewoon niet. Het enige dat ik nog wel even wil doen voor vertrek naar Casa Bonita is even zwemmen in een poel van zoet water in Los Patos, bijna voor de deur van ons huidige hotel. Maar zelfs daar heeft Kris geen zin in - en dus zwem ik uiteindelijk alleen met Zev, met met zijn snorkelen en alle vissen onder water helemaal in zijn sas is. Ik niet, want kan met Kris’ houding niet echt ontspannen. Dan maar gewoon door naar ons nieuwe hotel. Daar is het ongeveer onmogelijk om niet te ontspannen, zo kan ik me nog wel herinneren van de plaatjes op internet. Save the best for last was daarbij mijn motto - dit hotel is misschien wel het mooiste dat we hebben gehad in onze hele vakantie.

Gelukkig zijn we er gisteren al langsgereden - en dus weten we ongeveer waar het zat. De rest doen we door de weg te vragen aan voorbijgangers. Een beproefde methode en dus staan we twintig minuten later bij onze Casa Bonita voor de deur. Hoe corny wil je het hebben. Binnen is het echter prachtig. Met een vette infinity pool en uitzicht over de prachtige zee, een heerlijke hangmat en een stoel die erom vraagt om lekker in te chillen met een boek, heet deze plek met recht een Casa Bonita. We kunnen weliswaar pas over een uur onze kamer in, maar tot die tijd vermaken we ons meer dan prima bij het mooie zwembad en restaurant, waar we lekker lunchen met een Ceasar Salad en witte wijn. Nice. Dat is lang geleden.

Na de lunch kunnen we onze kamer in en gaat Zev een uurtje slapen. Omdat ik zelf hoofdpijn heb, ga ik ook even liggen. Ondertussen drinkt Kris rum en rookt zijn sigaar - en gaat ondertussen door het Honden ABC op internet, om op zoek te gaan naar honden die hij leuk vindt. Ik heb me namelijk laten overhalen om na te denken over een hond in huis. Totaal niet iets waar ik op zit te wachten, maar Kris (en uiteindelijk Zev natuurlijk) wel. Voordat ik het weet is Zev echter alweer wakker - en ik nog totaal niet fit. Het is niet anders; zonder dat Zev slaapt heb ik geen excuus meer om op bed te liggen. Gelukkig maar want het is zonde om tijd hier te verdoen met slapen. De rest van de middag genieten we nog even van het zwembad; net na zonsondergang eten we aan een mooi tafeltje aan het zwembad. Met kaarslicht en mooi verlichte palmbomen in verband met de aankomende Kerstmis. God, ik zou hier dagen kunnen blijven.

Helaas gaat dat niet; morgen moeten we naar de moeder van Kris toe - en dat is nog een aardig lange rit vanaf hier. Gelukkig hebben we wanneer we wakker worden de volgende morgen nog heel even te gaan. En dus worden we relaxt wakker, ontbijten lekker met (alweer) pannenkoeken met stroop en liggen daarna wat bij het zwembad. Het is echter niet super mooi weer en we hebben nog een lange weg te gaan vandaag - en dus checken we daarna uit en rijden 10 uur sharp weg. Tijd voor Kris om zijn mama te zien en voor Zev om oma ver weg te knuffelen. Helaas blijkt onderweg dat de weg die ik uitgestippeld had door bergen te lopen en die van Google Maps halverwege afgesloten te zijn. We moeten daardoor uiteindelijk helemaal terug naar Santo Domingo, om daar de snelweg op te gaan naar het noorden. Een fikse tegenvaller qua route, reistijd en afstand. Maar het is niet anders. We zullen er toch naartoe moeten

We rijden gelukkig een stuk beter door dan gisteren en zijn binnen twee uur vlakbij Santo Domingo en binnen vijf uur bij Santiago - vanwaar het nog een uurtje is naar Puerto Plata en Costambar, de gated community waar Ingrid woont. In mijn hoofd leek dat op een ongezellige compound van neergekwakte huizen, in het echt is het gewoon een dorp aan zee (inclusief supermarkt en winkeltjes), maar dan met een slagboom bij de uitgang. Ingrid, haar vriend Norbert (roepnaam: Nobbie) en haar moeder Geraldine (de overgroot-oma van Zev) staan ons op te wachten als we komen aanrijden om 16 uur.

Ingrid leeft hier als een God in Frankrijk, met een prachtig aardbeving-proof huis en drie honden - en sinds een jaar ook met haar vriend Norbert en haar moeder, die in een aangebouwd huisje woont. Het is heerlijk om hen te zien, uiteraard geldt dat nog meer voor Kris en Zev, die hun moeder, oma en overgroot-oma weer zien. Na een paar onwennige minuten voelt hun huis als ons thuis. Ons rondreizen is voorbij, dit wordt ons eindstation voor de komende tien dagen. Vooral voor Kris is dat een heerlijk vooruitzicht - hij is echt wel klaar met rondreizen. We hebben gelukkig een eigen slaapkamertje en badkamer, net als Zev. Enorme luxe voor ons (en voor hem). Daarnaast heeft Ingrid elke dag een tuinman en een schoonmaakster, die van 8 tot 16 uur bezig is in huis en zelfs alle was doet. Ik onderdruk gelukkig de neiging om onze vuile was door haar te laten doen en doe dat netjes zelf. Maar o, wat wen je snel aan dit soort koloniaal gedrag.

Gek genoeg hebben we het de dagen erna bijna niet over onze net gemaakte reis. Veel meer hebben we het over vroeger (met name met de oma van Kris) en over familie. Maar ook over Ingrid’s leven in de Dominicaanse Republiek en dat in Nigeria en Angola (waar ze hiervoor werkte namens de overheid, om mensensmokkel naar Europa en Noord Amerika te voorkomen). Ook horen we veel over haar Duitse vriend Norbert, die als goudzoeker (en vrijbuiter) heeft gewerkt in onherbergzame gebieden in het land. Een aantal jaren geleden is hij zodanig in elkaar geslagen dat hij opnieuw heeft moeten leren praten en lopen en inmiddels (met zijn vijftigste) nog maar 20% hoort en aan één kant doof is. Hij woont sinds bijna een jaar bij Ingrid in huis, door zijn handicap helaas zonder baan. Daardoor hebben ze wel veel tijd samen en ze lijken het goed met elkaar te hebben.

Kris blijkt daarnaast een enorm leuke oma te hebben, die van haar zestiende tot haar twintigste levensjaar in een Jappenkamp heeft gezeten - net als haar ouders en vier zussen. Haar vader heeft het kamp niet overleefd, net als vrijwel bijna alle mannen die in Japan vastgezeten hebben. Gedurende de tien dagen dat we er zijn, hoor ik steeds meer over haar levensverhaal en dat van haar familie. Bizar dat de oorlogsgeschiedenis van Nederlands Indie zo onbelicht is gebleven in Nederland. Terwijl de Joden genoegdoening gekregen hebben voor het lijden dat hen is aangedaan, hebben de Japanners tot op de dag van vandaag geen ‘sorry’ gezegd tegen Nederland of Indonesië. De Koningin is gewoon op bezoek gegaan bij de keizer van Japan, zonder dat daar iets over de oorlog gezegd is. Hoe pijnlijk. Terwijl op 4 en 5 mei de Jodenvervolging elk jaar centraal staat (en sinds kort ook gesneuvelden uit andere oorlogen dan die van ’40-’45), hoor je vrijwel nooit iets over de duizenden Nederlanders die in Nederlands Indie om het leven zijn gekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ik heb zelfs nooit een film gezien op 4 mei over de strijd in Nederlands Indie en de Jappenkampen - wel ontelbaar vele over de bezetting van Nederland, de Jodenvervolging, de NSB en de SS. Het lijkt wel een soort vergeten oorlog.

Voor de mensen die hem hebben meegemaakt, zoals de oma van Kris, geldt dat natuurlijk niet. Ze heeft in het kamp difterie en malaria opgelopen, waardoor ze bijna overleden is en zelfs de jaren na de oorlog elke maand malaria-aanvallen kreeg. Ze is op een haartje na als ‘troostmeisje’ ingezet door de Japanners; een mooi woord voor verplichte prostitutie - en dus verkrachting. Ze heeft een man doodgemarteld zien worden die haar een glaasje water wilde geven, omdat ze zo’n dorst had. Ze heeft een dag in de brandende zon moeten zitten omdat haar zus een kan kraanwater had gestolen. Haar oom is in het kamp uitgehongerd: hij kreeg dagelijks één maïskorrel te eten. Hoe gruwelijk. Geen van haar mannelijke familieleden heeft het kamp overleefd. Zij gelukkig wel - anders was Kris er nooit geweest en Zev dus ook niet.

Nederland heeft echter nooit iets gedaan om de herinnering aan of het lijden van de oorlog te verzachten. Sterker nog: nadat de overlevenden na de oorlog verplicht naar Nederland vervoerd waren per boot (in Indonesië blijven was geen optie) en daar aan het werk wilden, om mee te helpen met de wederopbouw, kregen zij te horen dat ze te zwart waren om te mogen werken. Met andere woorden: de Nederlandse overheid heeft deze mensen keihard laten vallen toen zij dat nodig hadden. Sterker nog: nadat de voormalige kampbewoners tijdens hun bootreis naar Nederland een (tweedehands) winterkleding-pakket hadden ‘gekregen’ van het Nederlandse Rode Kruis, hebben zij dit zelfs terug moeten betalen aan de Nederlandse overheid op het moment dat zij met pensioen gingen in Nederland. De oma van Kris vertelt dat de 1250 gulden, die zo’n pakket gekost had (een bizar hoog bedrag in die tijd voor een setje tweedehands kleding en een paar afgetrapte schoenen) gewoon van haar moeders eerste Nederlandse pensioen-uitkering werd afgetrokken - wat uiteraard decennia na beëindiging van de oorlog was. Hoe kan de Nederlandse overheid dit geïnitieerd, goedgekeurd en uitgevoerd hebben? Flabbergasted.

Eenmaal in Nederland, heeft de oma van Kris gelukkig heel snel een leuke man ontmoet: Jurriaan Koolbergen, de opa van Kris. Deze was op dat moment op vakantie in Wijk aan Zee, waar zij in Klein Zwitserland een kamertje huurde. De opa van Kris heeft op zijn beurt als (gedwongen) ’Arbeidsstellung’ in de oorlog in Duitsland in een metaalfabriek gewerkt, om oorlogsmateriaal te produceren voor de Duitsers. Na een kort verlof in Nederland vanwege de bruiloft van zijn zus is hij niet meer teruggegaan naar Duitsland en heeft de rest van de oorlog ondergedoken gezeten in Nederland. Bijzonder dat oma en opa allebei zo van dichtbij de drama’s van de oorlog hebben mee gekregen.

Na hun trouwen zijn ze bij Jurriaans’ ouders gaan wonen, bij het Surinameplein in Amsterdam. Daar is een jaar later Ingrid (de moeder van Kris) geboren - eigenlijk veel te vroeg na al het onverwerkte oorlogsleed. De oma van Kris had duidelijk behoefte om haar verhaal te vertellen en liep nog met heel veel frustratie uit haar kamptijd rond. In Nederland werd daar echter niets mee gedaan; het leed dat men in Nederland had gehad was immers veel erger en als Indische moest je gewoon je mond houden. Zoals gezegd was werk vinden ook vrijwel onmogelijk. De Nederlandse regering had zelfs een wet die het Indiërs verbood om legaal te werken in Nederland na terugkeer hier. Ze heeft dan ook de jaren na de oorlog altijd zwart gewerkt; wit was onmogelijk. Door de onverwerkte frustraties uit de kamptijd, hebben de kinderen van mensen die in een kamp gezeten hebben in de oorlog en vlak daarna geboren zijn vaak last van een syndroom dat zelfs door psychiaters en zorgverzekeringen algemeen aanvaard is als het .. Kamp Syndroom. Ingrid is zo’n kind en heeft eigenlijk de klappen moeten opvangen die de gewone Nederlanders hadden moeten incasseren toen zij naar Nederland kwam. Bizarre verhalen allemaal - met name dat wij als Nederland onze eigen mensen zo hebben behandeld.Van het verhaal van de oma van Kris en haar familie is een boek geschreven, dat ik na de vakantie maar eens moet gaan kopen en lezen.