20-28 okt: Piemelneusapen & Crocodiles

Oerang oetangs, wat zijn jullie leuk! We blijven daarom zo lang mogelijk kijken - wanneer er bijna geen mensen zijn merk je aan de apen dat ze nog uitdagender zijn in hun gedrag. Leuk. Om elf uur moeten we helaas terug van de ranger. En dus zitten we even later met onze kont in het zwembad van het Shangri La Ria Hotel. Te duur wat mij betreft om te slapen; bovendien houd ik gewoon echt niet van die grote, écht resort style hotels - te steriel, te groot, te weinig echt origineel. Maar voor een half dagje badderen aan het zwembad en strand is het meer dan prima. Dat vinden Kris en Zev ook, helemaal in zijn sas met respectievelijk de internetverbinding en de grote glijbaan. En dus rijden we pas weg wanneer we echt weg moeten om nog op tijd te zijn om onze auto in te leveren bij de car rental.

Helaas komen we onderweg daar naartoe in de avondspits te staan - veroorzaakt door de ontelbare rits aan stoplichten die op rood staan en maar heel even op groen. Vind je het gek dat alles hier stil staat? Mega irritant wanneer je nog 11 kilometer moet op dezelfde weg en binnen 30 minuten de auto moet inleveren. Gelukkig geven ze ons bij Hertz nog een uur respijt, zodat we wat speling hebben. En gelukkig is het eerste stuk dramatischer dan de stoplichten erna. Zodat we slechts twintig minuten te laat arriveren op Kinabalu airport. Het inleveren gaat soepel, de taxirit naar ons hotel toe ook. Daar voelt het als thuiskomen omdat we er een paar dagen geleden nog waren. Nog altijd geen inspirerende stad, maar het idee dat we weer heel lekker gaan eten zo maakt veel goed. Bovendien gaan we morgenochtend naar een eilandje in de buurt, dus het is niet zo dat we dagenlang vast zitten hier.

Ook ‘ons’ restaurantje voelt als thuiskomen - grappig hoe dat op reis gaat wanneer je terugkeert naar dezelfde plek en je opeens de weg kent en weet waar je wel en niet naartoe moet. Zo ook nu. Net als vorige keer is er dezelfde ober, dezelfde bardame, dezelfde kaart. Het eten is wederom lekker, de Margarita en cappuccino smaken weer goed. Knap hoe de ober ondanks zijn Gilles de la Tourette in staat is om borden en koffie zonder morsen en trillen naar iedereen toe te brengen. Grappig genoeg zijn dat de enige momenten waarop hij zonder ticks door het leven gaat. Zev is helaas behoorlijk dreinerig. Waarschijnlijk gewoon heel moe, ondanks zijn slaapje in de auto. Uit eten gaan is in zo’n geval niet de meest relaxte bezigheid. Gelukkig maakt de brownie met ijs veel goed en mag hij vannacht tussen ons in slapen. De afgelopen nachten heeft hij namelijk heel onrustig geslapen; wellicht van de malariapillen. Gelukkig slaapt hij tussen ons in als een roosje en is het bed groot genoeg om er niet heel veel last van te hebben. Net als vorige keer in Kota Kinabalu regelen we vooral wat internetzaken, nu we dan toch een internetverbinding hebben. Helaas is die verbinding een uur later weer weg, wanneer iedereen (waarschijnlijk) terug is van eten en massaal inlogt…

De volgende morgen zijn we alweer vroeg wakker. Op naar Manukan Island, ons paradijs voor vandaag en vannacht. Omdat we een duur deel van Borneo hebben moeten cancelen en het lastig was om goede alternatieven te bedenken, heb ik ter compensatie voor de komende vijf nachten plekken geboekt die (gezien de prijs) bijna niet tegen kunnen vallen. Alledrie op eilandjes vlakbij Kota Kinabalu, op hoogstens twintig minuten varen van de haven. Die haven ligt ook nog bij ons hotel om de hoek - chillend. Alle eilandjes hebben alleen dit soort high end resorts om in te slapen - en dus hebben we eigenlijk geen keuze (behalve natuurlijk om 16 uur de laatste boot terug naar Kota Kinabalu te nemen en daar te slapen voor een derde van de prijs)… Een goede manier om ons schuldgevoel over zoveel luxe weg te krijgen.

Om 9 uur zijn we in de haven, om 9.20 uur staan we op Manukan Eiland. Fijn! We meren aan bij het resort waar we slapen - waar ze ons een beetje schaapachtig zitten aan te kijken met onze backpacks en kleren die verre van high end resort-stijl zijn. Net als bij ons hotel in Kota Kinabalu en de haven overigens, waar ze tot drie keer toe vragen of we wel écht in Manukan Eiland gaan slapen. En of we daar ook echt al een reservering hebben. We zien er gewoon niet uit als het resort type - en dat vat ik maar op als een compliment want zo’n type wil ik ook helemaal niet zijn.

Helaas valt het resort gezien de prijs enigszins tegen. Alles is ooit mooi opgezet, met veel hout en bamboe, maar na verloop van tijd een beetje verouderd en nooit vernieuwd. Dat geldt voor de huisjes, het sanitair, het zwembad. Maar met name jammer is het dat er elk kwartier een boot arriveert met zestien gillende dagjesmensen, die hier voor de dag neerploffen op een van de picknicktafels voor ons huisje. Vaak enorme families die een dagje vakantie komen vieren vlakbij huis. En daarbij hun hele hebben en houwen meeslepen, waaronder enorme tassen, koelboxen, snorkelspullen, zwemvesten, zwemkleding (vaak geheel bedekkend) en zo kan ik nog wel even doorgaan. Ze hebben nog net hun huis niet meegenomen, maar zijn duidelijk van plan om hier de hele dag te blijven zitten en zo min mogelijk uit te geven. En doen dat niet in stilte uiteraard. Kortom: het zijn net Nederlanders op vakantie (in of buiten eigen land).

Jammer genoeg is het resort niet afgesloten - en kijk je dus eigenlijk uit op al die mensen. Rond 13 uur is het strand op zijn volst, ligt de zee vol met snorkelende locals en gillende kids en lopen de plastic afvalbakken die voor onze snufferd staan al bijna over. Bij wijze van spreken, laat dat wel zijn. Niet helemaal wat we zoeken nu we onze eerste luxe overnachting hebben. Niet handig om het resort niet af te sluiten hiervan of überhaupt om het resort hier te bouwen. Er zijn immers nog plenty andere stranden op het eiland, maar aangezien de boot hier arriveert blijft iedereen ook hier hangen. Het resort opent over een maand de deuren aan de andere kant van de heuvel,met uitzicht op een ander strand, zo vertelt de receptioniste. Alsof ze onze gedachten kan lezen. De mevrouw die ons rondleidt laat ons met veel enthousiasme de kamers to be zien: super geweldig, helemaal up to date en met een prachtig uitzicht op een bijna leeg strand. Prachtig, ware het niet dat het pas over een maand over gaat. Tja, niet handig van haar. Het is als een hond een bot voorhouden en daarna een blaadje sla voeren. Maar dat vertel ik haar maar niet.

We moeten het doen met wat we hebben. En laten we wel zijn: dat is nog steeds helemaal niet slecht!! Ons huisje is fijn en helemaal van donkerbruin hout, inclusies een huiskamertje (wie gaat daar ooit zitten?), twee tweepersoonsbedden (deze kamer kan voor Zev nu al niet meer stuk) en een grappig terrasje. En we hebben dan wel uitzicht op al die gillende mensen, twee telefooncels en een aantal plastic prullenbakken, maar wanneer alle locals aan het einde van de middag weer naar huis zijn zal het hier ongetwijfeld een stuk serener zijn. En wat een luxe dat we hier überhaupt kunnen verblijven, financieel gezien! Gelukkig vindt Kris het ook super mooi hier - hij is wat dit soort dingen betreft een stuk minder kritisch. Misschien omdat hij het niet zelf heeft uitgezocht en dus geen verwachtingen heeft. Ik wel en leg de lat hoog, met name voor mezelf. Maar even laten varen die verwachtingen en gewoon genieten van wat dit wél is.

En zodra ik dat heb gedaan hebben we eigenlijk een heel leuke dag. Zo ontbijten we heerlijk uitgebreid, met vers fruit, verse jus d’orange, toast met jam, omelet en pancakes. American style: van die kleine dikke dus, met maple syrup erop - jammie!. Zev eet lekker met me mee; hij is net zo’n grote eter als ik en vindt exact dezelfde dingen lekker. Kris houdt het bij Nasi Lembak, een local special. Grappig, zijn Indische roots verloochent hij duidelijk niet. Die morgen zwemt Zev voor het eerst een stuk zonder drijfmiddelen. Hij doet zijn band af, geeft aan dat hij het wil proberen zonder - en blijft gewoon drijven. Bizar dat hem dat lukt… Het ziet er weliswaar uit als een hondje (dat net als Zev probeert om zo efficiënt mogelijk te blijven drijven en tegelijkertijd naar voren te komen), maar who cares? Super knap. Al krijgt hij het alleen voor elkaar om voor het einde van deze sabbatical te kunnen overleven wanneer hij onverhoopt een keer in het water terecht zou komen, dan zijn we daar al extreem blij mee (en hebben we een angst minder). Maar gezien zijn fanatieke instelling zou het me inmiddels ook niet verbazen als hij over een paar weken gewoon een beetje schoolslag kan.

’s Middags ga ik met Zev mooie vissen spotten bij de jetty. Wow, je hoeft hier niet te snorkelen om mooie dingen te zien. Gek genoeg hebben we nog helemaal niet gesnorkeld of gedoken so far. En dat bevalt eigenlijk prima; ’t is zo’n gedoe met zo’n masker en snorkel en al dat zoute water. Dit staren in het water vanaf de jetty is een stuk relaxter. Plus ik kan het samen met Zev doen, die helemaal lijp wordt van al die mooie vissen in felle kleuren. Wanneer ik terug kom in ons huisje, gaat Kris met Zev een dutje doen. We zijn er achter dat dat toch wel echt een randvoorwaarde is willen we aan hem een echt gezellig kind hebben. Doordat we zo vaak met open deuren en gordijnen slapen (heerlijk wakker worden wat mij betreft), is Zev elke dag al rond 6 uur wakker. En met al ons verplaatsen (en dus elke keer nieuwe indrukken), alle fysieke beweging en sport (in en om het water) is dat slaapje tussen de middag echt wat hij nodig heeft om niet bij het minste geringste de pan uit te flippen qua schreeuwen of verwend gedrag. Dat laatste is iets wat we niet gewend zijn van hem, maar wat hij de afgelopen dagen al een paar keer heeft vertoond. We gaan het daarom vanaf nu over een andere boeg gooien. Iets meer regelmaat, waar mogelijk elke middag een uurtje slapen, bijtijds naar bed en slapen met de gordijnen dicht in plaats van open.

Terwijl Zev slaapt, loop ik naar de andere kant van het strand. Geen zand hier, maar grote rotsen - en dus geen mensen. Fijn! Het is eb aan het worden, waardoor je over de rotsplateaus kunt lopen en in elk poeltje water visjes kunt zien zwemmen. Alle rotsen hebben de meest bizarre kleuren en patronen, prachtig! Na een uurtje pioneren en fotograferen ben ik weer terug bij het restaurant van het hotel. Waar ik nog lekker een half uurtje lees en dan terugloop naar ons huisje. Mijn mannen liggen daar nog in diepe rust, lekker tegen elkaar aan gekropen - zo sereen, zo lief en schattig. Mooi om te zien. Pas om 17 uur wordt Zev wakker. En zelfs dan ziet hij er suf en moe uit, alsof hij er nog niet helemaal is. We weten nu in ieder geval zeker waar die plotselinge driftbuien vandaan komen.

Omdat de zonsondergang op een strand verderop heel mooi zou zijn volgens de receptie, lopen we die kant op. Het is maar 1500 meter lopen, maar wel met veel klimmen en dalen. Zev heeft geen zin om te lopen en dus dragen Kris en ik hem op onze nek. Waarna we inderdaad een mooie zonsondergang zien op een grote rots, een mooi sereen plekje op het eiland. Het geeft altijd een soort geluksgevoel, zo’n zonsondergang. Wat hebben we het toch goed zo met zijn drieën…

De weg terug in het donker door de jungle vindt Zev een beetje spannend. Bang voor monsters - en dus klemt hij Kris’ keel ongeveer dicht met zijn handen terwijl hij op zijn nek zit. Mocht er een monster komen, dan kan hij in ieder geval niet van zijn nek vallen wanneer papa moet gaan rennen. Schattig. Eenmaal terug bij ons hotel, is het tijd om te eten. Gelukkig is het restaurant leuk en zijn alle dagjesmensen inmiddels terug op Kota Kinabalu. OK, de telefooncellen, prullenbakken, plastic tenten en (verlaten) fastfood-stal staan er nog steeds. Maar in het donker vallen die net iets minder op. Ik fantaseer ze weg en doe alsof ik op een onbewoond eiland zit. Wat theoretisch momenteel bijna klopt, want met ons zijn er het eerste uur geen andere gasten in het restaurant. En het buffet dat ze hebben is echt lekker. All is good. Na het eten breng ik Zev naar bed, zoas altijd met een verhaaltje uit ‘Pluk van de Petteflat’ van Annie M.G. Smit - wat ikzelf stiekem minstens zo leuk vind als Zev. Daarna mijmeren we nog wat op ons terrasje en kijken een aflevering van Sherlock. ALthans, dat proberen we. Na tien minuten kijken, vallen onze ogen alweer dicht. We checken onze telefoon. Ja hoor, het is 22 uur, onze nieuwe bedtijd… Als wij straks niet uitgerust thuis komen weet ik het niet meer…

Helaas zijn we in slaap gevallen zonder de gordijnen dicht te doen - en dus zijn Zev en ik de volgende morgen gewoon om 6.30 uur wakker. Kris slaapt as usual nog even door - of doet in ieder geval net alsof. Ik ga daarom bij Zev in zijn tweepersoonsbed liggen, waar we lekker kletsen, filmpjes kijken en een beetje lezen totdat Kris wakker is.

Helaas is Zev nog altijd niet uitgerust. Dat blijkt wel weer wanneer hij compleet over de rel gaat van iets ongelooflijks kleins. Hij is bijna niet te kalmeren en is buiten zinnen van woede en verdriet. Gelukkig is er de naughty spot van the Nanny, die we goed kennen en toch enigszins uitkomst biedt. Wanneer hij in de strafhoek zit, gaat er echter een Maleis jongetje naast hem zitten. Die ziet dat Zev verdrietig is en vraagt hem wat er aan de hand is, legt een hand op zijn schouder en wacht tot Zev weer rustig is. Niet helemaal de bedoeling wanneer hij in de strafhoek zit (het jongetje ziet ons duidelijk niet zitten), maar te schattig voor woorden natuurlijk. Zev is gelijk rustig én een vriendje rijker: Surian.

Surian is een Maleis jongetje van Chinese afkomst, woonachtig in Kota Kinabalu. Zoals alle andere locals hier is hij een dagje uit met de familie. En ook al is hij een stuk ouder dan Zev, hij kan nog niet goed zwemmen en vindt het meer dan leuk om een vriendje voor vandaag te hebben. Met de belofte dat we zo terugkomen om te zwemmen, nemen we Zev mee om te ontbijten. Wanneer hij uiteindelijk 1,5 uur later in het water ligt met Surian en zijn familie, is Zev weer als vanouds. Super blij met het water, zijn nieuwe vriendje en diens water toys. Fijn om hem zo blij te zien met een ander kindje. Het is ons na zijn uitval van vanmorgen echter wel ook duidelijk geworden dat we ons voornemen van rust & regelmaat echt moeten invoeren. Van een oververmoeid kind wordt niemand blij, Zev al helemaal niet.

Na een paar uurtjes zwemmen is het tijd om uit te checken. We gaan de komende drie nachten op Gaya Island slapen, een ander eiland in de buurt van Kota Kinabalu. Om daar te komen, moeten we helaas eerst een boot naar Kota nemen en vanaf daar weer een boot naar Gaya. Voordat we gaan, heb ik een fikse discussie met het hotel over de bootrit naar Manukan. Die zit blijkbaar bij de hotelprijs inbegrepen, maar dat heeft nergens gestaan. Daarom hebben wij gewoon kaartjes gekocht - die we ook laten zien. Uit navraag bij het management blijkt dat we deze niet vergoed krijgen aangezien we via een andere boat company zijn gekomen, waar het hotel geen zaken doet. Mijn verzoek om die kosten dan af te trekken van onze restaurantrekening wordt afgewezen. Wat ik uiteindelijk slechte service vind- en dat ook laat blijken. Het hotel is al oud en over priced (zeker als we even later zien wat je voor hetzelfde geld krijgt bij ons hotel op Gaya Island), dan verwacht je op zijn minst goede informatie en als dat er dan niet is een vergoeding daarvoor. Een klacht initiëren op Tripadvisor en Booking.com doet het daarbij altijd erg goed: een slechte recensie kan dit hotel niet gebruiken. Daarvan heeft het er al teveel, zo zie ik later als ik google op de keten waar het hotel onder valt.

Geschrokken van de recensie-dreiging, belt de medewerker (blijkbaar) toch nog een keer met het management in Kota Kinabalu - en scheldt ons vervolgens de gehele restaurantrekening kwijt. Die drie keer hoger ligt dan het bedrag van die bootrit die we terugvroegen. Huh??? Dat maakt echt no sense. Maar is wel heel fijn natuurlijk. Helemaal verbouwereerd lopen we naar de boot toe. Dit is heel bizar. Maar wel goede service I guess…

Eenmaal in de boot naar Kota geven we elkaar een high five. Op naar ons volgende paradijs - dat van een ander kaliber blijkt te zijn. Het hotel heeft een eigen privé haven en een privé boot naar het hotel vanaf Kota. Waar we met zoveel egards ontvangen worden dat we er bijna om moeten lachen - zeker gezien het feit dat we alledrie in ons strandkloffie binnen komen lopen, zoals altijd bepakt en bezakt met onze rugzakken. Acht mensen die ongeveer buigen wanneer je komt aanlopen, dat idee. Terwijl de ene persoon je een koud doekje geeft om je gezicht mee te deppen, staat de tweede klaar met een lekker zelfgemaakt ijsje. De derde persoon vraagt onze paspoorten, waarna nummer vier ons incheckt op een iPad. Waar de overige zeven medewerkers dan weer naast komen te staan om mee te kijken, want die hebben hun eigen taak al verricht. Heel schattig, maar tegelijkertijd a bit much. Maar goed, wij wilden een paar dagen totale luxe en vonden het vorige hotel op Manukan niet luxe genoeg. Hier gaan we ons zeker de koning voelen, that’s for sure.

Helaas moeten we nog wel 1,5 uur wachten tot we met de boot naar het eiland kunnen, maar dat mag de pret niet drukken. Gelukkig is er een zwembad naast de receptie met een glijbaan voor Zev en lekkere ligstoelen voor ons. Die 1,5 uur komen we wel door. Het ritje naar het eiland toe is vervolgens hilarisch. Met een ‘steward’ die ons ‘a pleasant boat ride’ wenst (van een kwartier). En naast onszelf allemaal échte resort-gangers met Prada tasjes, fijne schoentjes met hakjes, mooie jurkjes en goed gekapte haren die wapperen in de wind. Hier zijn we echt een vreemde eend in de bijt. Gelukkig maar.

Na een uitgebreide ontvangst op het eiland met een persoonlijke assistent, krijgen we onze kamer toegewezen. Een huis midden in de jungle, met uitzicht op jungle en zee. Met een giga terras met Balinees bed, prachtig bed, een walk-in closet van 2 m2 en een giga badkamer met een bad dat zo groot is dat we er met zijn drieën naast elkaar in kunnen zitten. Met grote verchroomde kranen, echt badzout en vier verschillende flacon-geuren. De ritnaald doet er niet voor onder. Wow. Het geheel is zo mooi dat we er even stil van zijn. Wat heerlijk dat we hier drie nachten gaan verblijven! Het was dat we één van die drie nachten gratis kregen, anders had ik het waarschijnlijk nooit voor drie nachten geboekt. Maar wat een goede keuze om nou juist hier even een rustpunt in te bouwen. Als heaven bestaat, dan is het hier, op deze plek. Niets meer aan doen.

De rest van de middag chillen we in ons eigen huis. En voelen ons er inderdaad, zoals we al hoopten, de koning te rijk. Samen met Zev ga ik in bad, daarna onder de douche, gevolgd door een chillsessie op bed omdat Zev zijn dagelijkse middagslaapje moet doen. Tegen de tijd dat iedereen weer wakker is is het borreltijd. Laat er nou net een ultiem relaxte loungebar zitten. Helaas begint het eten hier overal pas om 19 uur - net te laat om uitgebreid te eten nu Zev zo moe is. Dat merken we wanneer we op het ultiem relaxte restaurant-terras zitten met een oververmoeid en daardoor bijna onhandelbaar kind. Dat wil zeggen: hij is handelbaar, mits we hem continu geven wat hij wil. Een garantie voor bad parenting, want we willen tegelijkertijd geen stennis schoppen hier. Tijd voor een goede nacht slaap! Dit keer met de luiken dicht, zodat we kunnen uitslapen morgenochtend.

Gelukkig werkt die formule. Al scheelt het maar een uurtje langer slapen elke dag, het kan net dat uurtje zijn waardoor hij weer fit en relaxt is. Elke dag een uur slaaptekort bouwt uiteindelijk op tot iets onhandelbaars. Nou is dat slaaptekort natuurlijk niet in een keer opgelost, maar vannacht was een goede start. Het ontbijt hier op Gaya eiland is echt een soort walhalla - zeker voor Zev en mijzelf, allebei ontbijtfreaks. Alles ziet er zo prachtig uit dat ik het liefst van alles iets probeer (behalve de Aziatische dingen dan). Zo is er een sap-bar waar je zelf je fruit of groente (zoals wortel of bleekselderij) op een bord legt en die aan de pers-dame geeft om uit te persen. En een bar met allemaal verschillende typen yoghurt in kleine glazen bakjes, waar je zelf al je noten, vers gedroogde fruitsoorten en muesli bij mag kiezen. Wow.

Na een uur tafelen gaan we zwemmen. Ook dat is hier een wow-momentje: een vette infinity pool, die overgaat in het witte zandstrand. Met overal bedjes, waarvan sommigen zelfs in het zwembad ingebouwd zijn. Hoe mooi kan een hotel zijn. En dan krijg je ook nog elk uur een man aan je bed die grote glazen water uitdeelt - uiteraard met ijs en citroen erin. En even later een zelfgemaakt waterijsje van sinaasappel of lichee-smaak, uiteraard zelfgemaakt. En iemand die voor ons telefoontjes pleegt om kaartjes voor de boot naar Labuan te regelen over een paar dagen. En die daarvoor uiteindelijk naar Kota Kinabalu moet, maar dat gewoon zonder bijkomende kosten doet - met een glimlach op zijn gezicht. En een dame die zonder problemen een document voor ons gaat printen en scannen, omdat dat getekend terug moet naar Nederland. En die er dan ook nog even voor zorgt dat het hoesje van Kris’ telefoon gerepareerd wordt met wat lijm (dat na één seconde er al afgevallen was) - en daarbij niet ons de tube lijm in onze handen duwt maar zelf zorgdraagt dat het hoesje ook daadwerkelijk erop geplakt zit. Het is hier allemaal én, én, én. Op deze plek klopt alles.

Ook die middag gaan we met zijn drieën een siësta houden, zodat Zev kan bijslapen. Dat slaapje -de derde op rij- begint zijn vruchten af te werpen. Wanneer we die avond om 19 uur gaan eten is hij gewoon weer relaxt, vrolijk en gezellig. Geen opgewonden toestanden, geen woede uitbarstingen. Gewoon Zev, back to normal. Fijn. We maken het ook niet te laat, eten alledrie een burger (en voor Zev een toetje) zodat we om 20 uur weer ‘thuis’ zijn en Zev naar bed kan. Zev zal wel denken: wat een rust, reinheid en regelmaat krijg ik nu opeens?? Nice, even een boost voor zijn energie.

De volgende morgen is hij ondanks de gesloten luiken toch om 7 uur alweer wakker. Tja, soms zijn mensen gewoon uitgeslapen. Kris heeft gisteravond een aantal spelletjes op de iPad gezet voor Zev, waaronder letter- en cijferspelletjes en een Lego spelletje om boeven te vangen. Zev is er zielsgelukkig mee. De dag spenderen we met ontbijten, aan het zwembad liggen, zwemmen, een tukje doen tussen de middag (Zev) en een beetje internetten (ik). Kris is ondertussen bij het zwembad blijven liggen en zag net na ons vertrek een wild zwijn met drie cups (net kleine biggetjes) langs het zwembad wandelen. Totaal niet in a hurry, maar gewoon in de chill op zoek naar lekker eten. Grappig. Jammer dat we er toen net niet meer waren!

In de hoop ook een wild zwijn te spotten, nemen Zev en ik na zijn slaapje het nature trail naar boven toe. Zodra je van het gewone geplaveide pad af bent zit je echt in het regenwoud. Bizar hoe mooi dit hotel gebouwd is in de natuur… Helaas begint het na 30 seconden lopen te donderen in de verte - en dus keren we toch maar (onverrichter zaken) terug. We proberen het opnieuw bij het strand, waar Kris het zwijn naartoe had zien rennen vanmiddag, nadat het zwijn bijna iemands sandwich had gepakt en die mevrouw was gaan gillen. Leuk om hier lekker te lopen en genoeg mooie dingen te zien, maar geen zwijn. Overigens wel een soort dierenopvang waar een uil wordt opgevangen, wiens poot gebroken was. Een prachtig beestje, schijnbaar een vrij uitzonderlijk soort. Geknipt voor een cartoon, met zulke grote zielige ogen. ook kweken ze hier rupsen - die binnen twee dagen veranderen in coconnen en een week later moeten uitmonden in vlinders. Bizar wat dit hotel allemaal heeft en doet. En dan hebben wij eigenlijk nog helemaal niets gedaan. Zo zijn er elke dag natuurwandelingen, yoga, meditatie, een soort rijstewijn ceremonie en ga zo maar door. Daarnaast is er een privé strandje even verderop, waar elk uur een bootje naartoe vertrekt. Zelfs dat hebben we nog niet gedaan. Het is hier zo heerlijk om gewoon te zijn dat je eigenlijk nergens anders behoefte aan hebt. Zelfs ik niet met mijn rusteloze lijf.

Omdat het (net als beide eerdere dagen) begint te regenen om 16 uur, besluiten we een late lunch te doen. Op die manier hoeven we vanavond niet meer te eten en kan Zev vanavond vroeg naar bed. Na een pizzaatje en een sushi box (Malaysia style, inclusief gefrituurde wortel en vis in soya) gaan we thuis in de chill bij onze eigen casa. Zev met zijn spelletjes, Kris met zijn telefoon en ik met de laptop. Heerlijk, alledrie in onze eigen zone maar tegelijkertijd heel knus en gezellig. Wat is het hier fijn! Zoals gepland ligt Zev om 19 uur in bed, waarna Kris en ik een avondje voor onszelf hebben. Pas wanneer ik al lig te slapen, bedenkt Kris opeens dat we vandaag zes jaar bij elkaar zijn. Ik kan niets anders meer doen dan ‘Gefeliciteerd!’ zeggen en val gelijk weer in slaap. We hadden het er gisteren nog over gehad, maar zijn het vandaag allebei straal vergeten. Net als in Nederland de afgelopen jaren overigens. Ai. Gelukkig zat niet een van tweeën al de hele dag te wachten op een bos rozen en een serenade op ons balkon…

De volgende morgen is Zev helaas om 6.15 uur alweer wakker. Dat krijg je als je om 19 uur gaat slapen. Wel fijn om de dag vroeg te beginnen. We hebben nog maar een paar uurtjes hier dus beter dat we ervan genieten while it lasts. Op weg naar het ontbijt zie ik opeens een wild zwijn staan. Terwijl Zev en Kris wachten, ren ik terug om mijn camera te halen. Helaas: door mijn geren schrikt het dier en is hij weg wanneer ik terugkom. Stom! Dan maar doen waarvoor we gekomen waren: ontbijten. Heerlijk. We beginnen al bijna te wennen aan het mega ontbijtbuffet dat op ons wacht - misschien is het met dit soort pareltjes maar goed dat we niet zo lang blijven dat dingen normaal worden. Terwijl Kris en Zev nog een uurtje gaan zwemmen, betaal ik de rekening en zorg dat de tassen naar de boot van 10 uur worden gebracht. Onderweg zie ik een wild zwijn met drie cups (waarschijnlijk dezelfde als die Kris gisteren heeft gezien bij het zwembad), op de terugweg zelfs eentje met vijf cups. Wat een mazzel. Of gewoon heel normaal hier, want alle mensen die ik tegenkom onderweg vinden het meer dan logisch dat er een stel wilde zwijnen rondlopen…

Bij het afrekenen heb ik net als in het vorige hotel een discussie t.a.v. de rekening. Dit keer is er 275 RM, omgerekend zo’n 75 EUR, voor de heen- en terugboot in rekening gebracht, terwijl was aangegeven dat de boot gratis was. Gelukkig geven ze me het voordeel van de twijfel en wordt die van de rekening geschrapt. Überhaupt: zoveel geld voor zo’n pisstukje (een kwartier varen!) is echt insane. Gelukkig brengt het hotel ons wel nog steeds zoals gepland om 10 uur met een bootje naar het hotel van de buren: Gayana Eco Resort. We hebben daar nog één nachtje totale luxe voordat we weer back to normal gaan.

Beide hotels zijn qua prijs vergelijkbaar, maar verder totaal niet. Ons nieuwe hotel ligt in het water en heeft allemaal watervilla’s, die met een soort steiger met elkaar verbonden zijn. Prachtig om te zien van buiten, maar van binnen veel minder bijzonder. Daarnaast is er de laatste jaren zo te zien weinig onderhoud gepleegd aan het hotel. Het zwembad is nog altijd mooi (alwéér een inifinity pool, het wordt bijna saai) maar veel stenen zijn losgelaten en niet gerepareerd en hetzelfde geldt voor veel andere dingen. Maar ondanks dat is het nog steeds heerlijk. En moeten we ook niet alles met ons vorige hotel gaan vergelijken. Dat was gewoon een 10, lastig om aan te tippen. Je voelde je daar gewoon de Koning, met een hoofdletter K. Daar kwam zelfs iemand langs om appels te brengen voor op je kamer en iemand die ’s avonds de gordijnen voor je dicht kwam doen. Bijna absurd, over de top zeg maar…Dit is mooi, maar niet het bedrag waard wat we ervoor betaald hebben.

We chillen die dag aan het zwembad. Zev is ook hier weer helemaal in zijn element. Hij speelt lekker in zijn eentje een hele tijd in het kleine badje waardoor wij even lekker kunnen lezen. ’s Middags gaan we langs bij het ecologisch centrum dat bij het hotel zitten. Daar zetten ze zich in voor het behoud van het marine leven hier in Borneo. Zo laten ze koraal dat is afgebroken opduiken en in potjes cement zetten, om ze vervolgens in een paar weken tijd voor te bereiden op terugplanting in de zee. Een zelfde soort proces geldt voor clams. Velen daarvan worden met uitsterven bedreigd en hier zorgen ze dat de clams zich gaan vermenigvuldigen en goed groeien. Een precies werkje waar veel tijd in zit. Ze houden daarnaast ander soort populaties in stand en informeren schoolkinderen over het belang van afval niet in zee gooien. Mooi om te zien want het is hier schrijnend om te zien hoe achteloos mensen afval in zee gooien - wat bij hotels als deze (met veel palen in de grond waar dingen aan blijven hangen) aanspoelt elke dag. Zelfs nadat de bootjes weg zijn die plastic uit het water vissen drijft er nog overal afval. Bizarre gewoonte van mensen om dingen niet gewoon in een prullenmand te gooien maar in het water (of op de weg, wat je ook overal ziet). Bij het ecologisch centrum, dat prijzen gewonnen heeft vanwege haar innovatieve aanpak, hebben ze ook aquaria vol met bijzondere vissen en clams die met uitsterven bedreigd worden. Ook is er een bak met zeekomkommers en zeesterren in allerlei vormen en maten, die je op mag pakken om te bekijken en daarna weer terugzet in de bak. Leuk.

De rest van de middag chillen we op onze kamer. Gelukkig hebben we een gratis upgrade gekregen naar een huisje met een trappetje naar het water - een grote wens van Zev. Uiteindelijk gebruiken we het trappetje niet eens, soms is het meer het idee van iets kunnen dan dat je er ook iets mee doet. Terwijl Kris en Zev even gaan slapen, zit ik lekker op ons terras met uitzicht op het water en de mangroven die je hier hebt. Fijne plek, helemaal wanneer de zon bijna onder gaat. Wow, wat een luchten! Na de zonsondergang op honderd manieren bekeken te hebben, gaan we een drankje doen in de bar en wat eten in het restaurant bij het zwembad, met prachtig uitzicht op alle huisjes die in het water staan. Fijn dat we ook hier een nachtje zijn. Vanaf morgen gaan we weer back to basic - ook wel weer leuk maar nu nog even genieten.

De volgende morgen worden om 9 uur de vissen in het water gevoerd met vis. Zodat je opeens een hele berg met vissen ziet zwemmen. Terwijl Zev en ik vanaf de kant kijken, ligt Kris met een snorkel in het water. Daarna heb ik Zev beloofd om te gaan kajakken. Super leuk en aangezien snorkels en kajaks bij de prijs inbegrepen zijn (en we het gevoel hebben dat we met de absurd hoge kamerprijs eruit moeten halen wat erin zit) is de drempel laag om echt te gaan. Omdat Zev geïnspireerd is geraakt door Kris die morgen, wil hij ook daarna snorkelen - net als papa. En dus liggen we even later met zijn tweeën in het water met een snorkel. Heel bijzonder, vorige keer vond hij het nog redelijk eng - dit keer ligt hij binnen twee seconden met zijn gezicht in het water en ziet hij er met zijn flipperende vinnen uit als een volleerd snorkelaar. Hand in hand zwemmen we naar de plekken waar de vissen zitten. Het zicht is dan wel niet zo goed, het feit dat we hier met zijn tweeën echt aan het snorkelen zijn voelt heel bijzonder. Dat moeten we duidelijk vaker doen. Trots.

Daarna hebben we nog even om in het zwembad te zwemmen, voordat de boot er is en we terug naar het vasteland gaan. We nemen die middag de boot naar Labuan en moeten daarvoor helaas nog twee uur wachten bij aankomst. Zeg probeert te slapen op de houten bankjes waar we ons installeren voor die twee uur maar kan zijn draai niet vinden. Ik ben blij als we twee uur later op de boot zitten. Daar hebben we echt de meest beroerde plaatsen ever: voorin de boot helemaal onderin. Geen raampjes om naar de horizon te kijken en ik word al misselijk zonder dat we überhaupt zijn gaan varen. Ik probeer van stoel te wisselen maar boven zit alles vol, op een paar enkele stoelen na. Ik probeer mensen van stoel te laten wisselen zodat Zev en ik in ieder geval samen kunnen zitten, maar niemand is echt willing (op één per soon na, maar die heeft alleen zijn eigen stoel beschikbaar). Dan maar op één stoel met zijn tweeën. Niet relaxt gezien de duur van de rit (3,5 uur). Ik ga uiteindelijk schuin achter Zev zitten omdat de kapitein vraagt aan iemand om van stoel te veranderen. Fijn. Zev zit ondertussen spelletjes te doen op de iPad en weigert naar buiten te kijken - nodig om niet ziek te worden. Uiteindelijk wordt hij dan ook misselijk en gaat hij alsnog bij Kris beneden slapen op onze twee stoelen. Fijn dat hij even bij kan tanken. Ik vermaak me met lezen - bij ons hotel in Gaya heb ik een boek meegenomen, Wij en Ik. Ik ben blij als we er uiteindelijk zijn. We nemen een taxi naar ons hostel - een proces dat nogal frustrerend verloopt omdat taxi’s er bijna niet zijn en de taxi’s die komen aanrijden ons niet mee willen nemen en ronduit rude zijn. Geen fijne sfeer hier in Labuan. Het stadje staat bekend als belastingparadijs en (daardoor) het Sodum & Gomorra van Borneo. Het is een soort kruising tussen een tropisch eiland en Las Vegas. Het voelt gelijk een stuk meer edgy dan de plekken hiervoor. Na een dik kwartier wachten worden we eindelijk meegenomen door een taxi - die eruit ziet als Saddam Hoessein, geen Engels spreekt, geïrriteerd lijkt en extra geld vraagt voor onze bagage. Zijn verzoek wijs ik vriendelijk doch beslist af. We hebben al betaald aan de taxi-regel-dame (die netjes briefjes uitschrijft aan iedereen die een taxi neemt), ik ga niet meer betalen dan dat. Zwijgend rijden we vervolgens naar ons hotel.

Dat hotel is niet meer dan een soort motel achtig gebouw, met daarvoor een heleboel afgeragde plastic stoeltjes en tafeltjes én de zee. Dat laatste zorgt ervoor dat de plek toch ook iets leuks heeft. We dumpen onze tassen op de kamer, die muf ruikt en twee smalle eenpersoonsbedjes heeft en een badkamer met de wasbak, wc en douche op een halve vierkante meter - grappig, als je bedenkt waar we afgelopen nachten sliepen en waar we nu slapen. Ik kan de lol er wel van inzien. Kleine resorts zijn leuk voor de afwisseling, maar het echte leven speelt zich niet daar af. Hier wel, met ruim vijftig locals die hier aan het eten en drinken zijn. Waaronder een aantal rauwe motor cycle boys, die er ruw uitzien en Kris gelijk een soort unheimisch gevoel geven. Eén voordeel van deze plek: alles is taxfree - dus ook de alcohol. Met 5 RM voor een Heineken, iets meer dan een Euro, kun je jezelf hier een gat in je kraag zuipen voor heel weinig geld. Dat is waarschijnlijk ook wat veel mensen hier doen. Daarnaast zijn er veel kindjes, leuk voor Zev. Die is in twee seconden alweer geacclimatiseerd en in zijn sas met onze nieuwe slaapplek. Bovendien vinden we een relatief leuke plek om te zitten, direct aan het strand met alleen de zee voor ons. En ze hebben ook nog super lekker en goedkoop eten, direct vanaf de barbecue. Dat laatste plus de goedkope Heineken zorgt ervoor dat Kris even later ook in de chill-modus is. Even later komt er ook een Schot bij ons zitten, die hier al drie jaar woont en in de olie industrie zit. Aardige vent, typisch Schots. Na een paar biertjes integreert Kris met de barman, een Zuid Afrikaan die hier al negen jaar woont. Grappig hoe deze plek een allegaartje aan mensen aantrekt.

Ik breng Zev naar bed en moet wachten tot hij slaapt voordat ik terug kan naar het strand - wat eeuwen lijkt te duren. Kris is vervolgens nog in gesprek met de Zuid Afrikaan, zodat ik in mijn eentje mijn eenpersoonsbed in duik. Met ranzig aanvoelende dekentjes, bij gebrek aan een laken. Die luxe van afgelopen week was zo slecht nog niet.
27 oktober t/m 2 november
De volgende morgen ben ik alweer vroeg wakker, net als Zev. Omdat het eb is en er op het enorme strand overal leven is, loop ik met Zev het strand op. Strandjutten in de vroege morgen, bij zonsopkomst. Heerlijk. Het uitzicht is prachtig, overal visnetten die in het water staan en twee enorme, totaal doorgeroeste boten die jaren geleden gestrand zijn naast ons hotel - en daar waarschijnlijk over tien jaar nog zo liggen. Het maakt de plek nog iets rauwer dan hij al voelde. Overal zien we krabbetjes en schelpen die bewoond zijn door een weekdiertje. Er liggen prachtige schelpen, krab- en kreeftpoten en even verderop zijn twee jongetjes bezig hun visnetten te checken. Ze halen er zo drie gigantische krabben uit - die gelijk elastiekjes om hun voorste poten krijgen en ondanks hevig tegensputteren niet meer weg kunnen lopen. Hun leven is voorbij - al kan het nog weken duren voordat ze in een pan gloeiend water of op de BBQ terecht komen. Wat een ellendig einde.

Eenmaal terug bij Kris, slaat de sfeer een beetje om. Hij heeft een kater en vindt het hier eigenlijk helemaal niets. Wat ook wel zo is. Was het gisteravond gewoon heel gezellig hier en vergat je daardoor hoe het eruit zag, nu zijn de mensen weg en laat het terrein zich naakt en open zien. En is het opeens niet meer zo gezellig. Ik probeer me er niet aan te storen en zet een strandbedje onder een boom - dat wordt mijn plek voor vanmorgen (aangezien Kris hem niet wil). Om 12 uur worden we pas opgehaald met de taxi - en dus moeten we de komende vier uur toch op een leuke manier door zien te komen. Kris blijft chagrijnig en kan de charme van het afgeragde hotel niet meer zien. Hij verschanst zich op onze kamer, waar hij met de airco en een spelletje op de telefoon de ochtend doorbrengt. Ieder zijn ding.

We zijn in ieder geval allemaal wel klaar om te gaan wanneer de taxi er om 12 uur is. Op naar de boot naar Brunei. Kaartjes zijn er gelukkig nog; daarna is het weer wachten tot we mogen boarden. Dat klinkt als een vliegtuig, zo voelt het ook. Omdat er een douane zit (die behoorlijk grondig alles checkt en vingerafdrukken neemt bij iedereen), omdat er een dame is die omroept wanneer het tijd voor boarden is en omdat de boot er van binnen uitziet als een soort vliegtuig, met aan iedere rij zes stoelen naast elkaar, gescheiden door een gangpad. Gelukkig is het geen lange vlucht; na een dik uur zijn we in Brunei. Waar we eenmaal buiten, in de verzengende hitte, maar één taxichauffeur zien staan - die een veel te hoge prijs rekent om ons naar de hoofdstad te brengen. We gaan er niet op in en zoeken een andere chauffeur. Die er niet is. De andere taxi is vervolgens verdwenen met andere passagiers, en dus staan we daar, met bepakt en bezakt met onze rugzakken op. Het terrein ziet er uitgestorven uit en een local vertelt ons dat hier eigenlijk geen taxi’s komen. En de bus komt eens in de zoveel uur, geen idee wanneer dat gaat zijn. Shitzooi.

We lopen naar de grote weg toe en krijgen dan ook nog ruzie samen. We hebben niet gegeten, hebben het warm, balen allebei - garantie voor vuurwerk. Net wanneer Kris terug loopt om in de ferryterminal navraag te doen, stopt er een auto. Een local heeft ons net verteld dat je hier eigenlijk gewoon een auto moet aanhouden wil je ergens naartoe gebracht worden. Ik vraag hem of hij ons naar Bandar wil brengen - dat wil hij wel, voor de helft van de prijs van de taxichauffeur. Prima de luxe. We stappen in en nemen ook een Duitser mee die hetzelfde issue heeft. Hij blijkt in hetzelfde hotel als wij te moeten, dat komt mooi uit. Verder is het een irritante gast, die alles beter weet en op een bijna autistische manier zijn verhalen vertelt - ook al zit ik niet eens op die verhalen te wachten. Zo iemand aan wie je uit beleefdheid één vraag stelt en daarna een half uur moet luisteren naar zijn levensverhaal - en daarbij op de koop toe nog een aantal (ongevraagde) tips krijgt over welke plekken we echt moeten gaan zien en welke hotels we echt moeten nemen. Dat ik alle hotels al geboekt heb, daar so far heel blij mee ben en niet dezelfde eisen en wensen heb als hem (al een jaar in zijn eentje op reis) lijkt niet bij hem binnen te komen. Zev is ondertussen ook redelijk klaar en wil zelf aandacht - wat niet helemaal lekker werkt wanneer de Duitser (Marcus - lekker standaard) maar door blijft tetteren en Zev er steeds bovenuit probeert te komen. Hoe fijn dat we er op een gegeven moment gewoon zijn!

Het hotel is prima, ook al heeft onze kamer geen echt raam (!), past er net een tweepersoonsbed in de kamer en is de omgeving niet bepaald inspirerend. Voor een hoofdstad is het een prima optie: er is airco, het bed is top, er is mooi en schoon beddengoed en de badkamer heeft een goede, warme douche. Meer hebben we niet nodig. Daarnaast hebben ze een shuttle service naar ongeveer elke plek die je maar zou kunnen wensen - handig als je zoals wij even de stad in wilt. Uiteindelijk blijkt het ook maar tien minuten lopen te zijn - goed voor de volgende keer om te weten. Na een douche worden we met de shuttlebus gedropt bij de grote moskee. Een mega groot en mooi gebouw dat echt het centrum vormt van de stad. Sowieso is Brunei op papier een stuk islamitischer dan Maleisië en Borneo. Brunei is afgesplitst van Maleisie omdat het een islamitisch fundament wilde hebben, dat zegt genoeg. Alcohol is hier verboden, al gaan er volgens een jongen die we de dag erna spreken ook genoeg locals even de grens over met Maleisie om in plaatsen als Labuan drank in te slaan en door een niet-local te laten importeren. Inwoners van Brunei mogen namelijk ook geen alcohol importeren. Door dat islamitisch fundament en de ban op alcohol zit uitgaan hier er niet echt in - mochten we dat überhaupt van plan zijn. Schijnbaar compenseren de mensen dit gebrek aan fun met heel veel en lekker eten, dat hier wel heel goed is. Het zal je leven zijn.

Dat het land wel streng in de leer zit blijkt uit het feit dat de sharia hier ingevoerd - inclusief zaken als het recht op steniging. Overigens horen we wel de dag erna dat dit meer theoretisch gezien is; in de praktijk hebben nooit dat soort praktijken plaatsgevonden. Bovendien heeft de sultan gekozen voor de sharia om grip te krijgen op zijn eigen familie, die hij niet onder controle kreeg qua alcohol en decent gedrag. En dus niet omdat hij dit perse wilde voor zijn eigen volk. Geen idee of dit klopt maar het geeft wel aan dat het een beetje miezerig mannetje is, die Sultan. Je eigen volk onderdrukken omdat je je eigen familie niet in het gareel krijgt. Nice.
Door bovenstaande zaken zag ik in eerste instantie op tegen Brunei. Ik heb eigenlijk geen zin om een hoofddoek te moeten dragen en lange kleding aan te moeten. Bovendien gaat bijna niemand hier naartoe; vast voor een reden. Ik heb het uiteindelijk toch in ons reisschema opgenomen omdat ik er benieuwd naar was hoe het land nou eigenlijk echt is. En daar ben ik blij mee want wanneer we eenmaal in Bandar rondlopen, de hoofdstad, voelt dat heel relaxt. De prachtige moskee met een enorme gracht eromheen is echt impressive. En vlakbij heb je het water, met daar tegenover duizenden huizen die op palen gebouwd zijn, Kampung Ayer. De onderkant van de samenleving woont hier, maar ook een hele rijke laag. Die parkeren hun Bentley’s en Lexus gewoon aan de overkant en nemen een van de vele watertaxi’s naar huis, kleine houten speedbootjes die de hele dag het water over racen om mensen van A naar B te brengen. De stad heeft daardoor de bijnaam Venetië van het Oosten, maar dat is dan weer a leap too far wat mij betreft. Feit is wel dat die bootjes wat leven in de brouwerij brengen - en dat kan Brunei wel gebruiken. We zijn eigenlijk al heel laat en net wanneer we aankomen bij het water begint de zonsondergang gestalte te krijgen. Die wordt mooier en mooier, totdat de hele lucht pimpelpaars, knalrood en felroze gekleurd is. Super vet.

Terwijl ik helemaal in mijn element ben, is Kris dat nog steeds niet. Sterker nog: die is eigenlijk vandaag nog niet in zijn element geweest, voelt zich niet op zijn gemak en wil hier eigenlijk helemaal niet zijn. Deels komt zijn chagrijnige mood doordat hij honger heeft, deels doordat Zev heel high maintenance is (en dat wellicht ook met honger te maken heeft). Tijd om te eten dus! Zodra de zon onder is, zoeken we een restaurantje op. Het eerste dat we tegenkomen is een Italiaan, met uitzicht op het water. Prima spot. Dat geldt ook voor het eten. Ik bestel alle dingen op de kaart die lekker lijken, zodat de mannen snel kunnen eten. Bruchetta’s met tomaat, basilicum en olijf olie; gerookte zalm met kappertjes en citroen; sea food salade; gefrituurde calamarisringen. Bijna alsof je in Amsterdam bij de Italiaan zit in plaats van Brunei. Alles is even lekker - en tegelijkertijd peperduur voor Aziatische standaarden. Maar dat maakt even niet uit. Belangrijkste is dat Kris na een paar happen weer helemaal opfleurt en Zev ook. Niet eten kan killing zijn voor je humeur, zo blijkt maar weer.
De volgende morgen maak ik een klein tasje klaar om mee te nemen naar de jungle, waar we vannacht slapen. De rest van de spullen laten we hier in Bangar Seri Begawan - zoals de hoofdstad officieel heet. We lopen richting de watertaxi’s, waar we een bootje regelen om het dorp op palen te bekijken, Kampung Ayer. Of eigenlijk regelt het bootje ons; we geven hem vervolgens de vrije hand om ons een uur lang rond te leiden. Hij woont zelf ook hier dus hij zal er ongetwijfeld veel kunnen laten zien. Het uur erna valt onze mond open van verbazing. Bandar zelf is leuk en relaxt, maar de echte schoonheid zit em in het feit dat je op een minuut varen van de stad af al in prachtig natuurgebied zit. Omdat het water er stilstaat en juist daar niemand vaart, ziet het water eruit als een enorme spiegel of ijsplaat, waar we met het open speedbootje bijna geruisloos doorheen zoeven. Wow. Adembenemend mooi. Binnen een paar minuten zijn we vergeten dat we überhaupt in een stad zaten. Het voelt alsof we in de Amazone zitten, of zoals destijds in Venezuela na drie dagen door de jungle gevaren te hebben. Grappig genoeg zitten er ook nog eens enorm veel dieren in het gebied waar we doorheen varen. Zo zien we in totaal binnen veertig minuten varen vijf krokodillen en twee kolonies piemelneusapen, zoals Zev ze zo graag noemt: apen met een gele vacht en een een enorme neus die inderdaad op een piemel lijkt. Overigens noemen de locals die aap hier de Dutch Man - geen idee of we dat een compliment moeten opvatten. Bizar is het wel hoe makkelijk je hier dus wildlife kunt spotten. Vaak ben je daarvoor dagen aan het lopen - hier hoef je alleen maar even een bootje in te stappen. Een paar minuten nadat we zijn gaan terugvaren, zitten we weer in de stad - en gaan we het dorp op palen bekijken. Bizar. Brunei rocks, althans op dit vlak. Behalve de natuur valt er hier namelijk weinig te rocken met de sharia als leidende wetgeving.